کد مطلب:90400 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:142
ترجمه: قلب پرواپیشه، خاشع است. شرح: پیش از این ذیل، عبارت «خشوعا فی عباده» رابطه ی خشوع با عبادت شرح داده شد. در اینجا بحث از خشوع قلب است كه به جوارح در روند فضیلت انسانی و هماهنگی با كل جهان هستی، در برابر ذات اقدس احدیت از سویی و در ارتباط با جامعه از سوی دیگر، نیز سرایت می نماید. این خشوع یك مفهوم و خشوع در عبادت معنایی دیگر دارد. این خشوع در یلی الخلق است و آن در یلی الرب و هر دو در معنا متحد ولی در كارآیی با هم تفاوت دارند. دانشمندان الهی و رهبران راستین جامعه، آنانند كه در مسیر صفات حق حركت نموده، اجتماع را به اوصاف الهی رهبری می كنند، فلاسفه می گویند: «شان الموجودات كلها ان تعقل و تحصل صورا لتلك الذات یعنی ذات النفس الناطقه.»: شان همه موجودات این است كه در گام اول، معقول آدمی و از آن پس در ذات نفس [صفحه 397] ناطقه ی انسانی نقش گرفته و صور آنها در این گنجینه ی وسیع به حال جمع الجمع درآیند. بنابراین، انسان مظهر تام: علم الاسماء كلها و كل شی ء احصیناه فی امام مبین و جانشینی خدا و پادشاه زمین است كه از او، تعبیر به انسان كامل، امام الكون و صاحب ولایت تكوینیه، الهیه ی مطلقه، می شود از اینرو، انسان را نوعی شانیت است كه عالم بر همه ی اشیاء می گردد و همه ی اشیاء را نوعی شانیت دیگری است كه معلوم انسانی بشوند، پس اگر انسان بذاته حائز حقایق همه ی اشیاء شود، ممكن به نظر می رسد. پس همه ی اشیاء معقول آدمی است و در گنجینه ی وجود او جای می گیرند و هر یك به نوبه ی خود، در برابر ذات اقدس الهی، خشوع تكوینی دارند و قلب انسان كه حاوی همه ی اشیاء است، علاوه بر خشوع خود، خشوع اینها را نیز واجد است و اینكه می گویند: قلب المومن عرش الله، تعبیر لطیف و جالبی است به این معنا كه قلب مومن مرآت و آئینه ی تمام موجودات است و آنچه در وجود موجودات، تبلور دارد، همان خشوع تكوینی است و قلب مومن نمایانگر آنها می باشد و جمله ی «اتقوا فراسه المومن فانه ینظر بنور الله.: مواظب هوشیاری مومن باشید، زیرا او به نور الهی همه چیز را می نگرد، گویای همین معناست. امام صادق علیه السلام فرمود: ان المومن یخشع له كل شی ء حتی هو ام الارض و سباعها و طیر السماء.» بی گمان هر چیز حتی حشرات زمین، درندگان و پرندگان آسمان، برای مومن خشوع و فروتنی دارند. كوتاه سخن اینكه مومن، با این مقام والایی كه دارد خشوع قلبی خود را در روند اجتماعی به كار می گیرد و دید او درباره ی خلق الله به گونه ای است كه جز صفات پسندیده مانند: رحم، دلسوزی، عاطفه، تواضع، امداد و دیگر صفات حمیده، از او [صفحه 398] بروز نمی كند.
«خاشعا قلبه»
صفحه 397، 398.